O pałacyku

W 2021 roku  po wieloletniej rewitalizacji Pałacyk Konopackiego stał się drugą siedzibą Domu Kultury „Praga”.  

„Konopacyk” jest nowocześnie zaprojektowanym wnętrzem, które pełni funkcję miejsca spotkań kulturalnych dla mieszkańców Pragi. 

„Jesteśmy w Warszawie, na historycznej Nowej Pradze,na ul. Środkowej. Jeszcze 160 lat temu były to podwarszawskie nieużytki, gdzie hulał wiatr.

A potem, jak w bajce, zjawił się on – Ksawery Konopacki – i zamienił te piaszczyste wydmy w złoto...” – tymi słowami varsavianista Adam Lisiecki zaczyna opowieść o założycielu Nowej Pragi.

Ksawery Konopacki jest uznawany za postać, która tchnęła życie w podwarszawskie nieużytki. Z jego dzieła mieszkańcy korzystają do dziś. W latach 60. XIX w. wybudował swój dom, powszechnie nazywany Pałacykiem Konopackiego. Jego projektantem był najprawdopodobniej Aleksander Jan Woyde. Był to symbol Nowej Pragi – pierwszy murowany budynek w tej okolicy, ze względu na dekoracyjność fasad zwany pałacykiem. Przed rozbiórką uratował go wpis do rejestru zabytków w 2005 r. Teraz ten XIX-wieczny zabytek przeszedł prawdziwą metamorfozę.

Sami zobaczcie! Link do prezentacji z drona znajdziecie tutaj.

Obejrzyj wirtualny spacer po Pałacyku.

Film „Ksawery Konopacki – historia nieznana” znajduje się tutaj.

Zapraszamy też na

fanpage Pałacyku Konopackiego.

 

Ciekawostki o Pałacyku:

- dom Ksawerego przy ul. Strzeleckiej 11/13 reprezentuje eklektyzm z elementami renesansu włoskiego;

- był to symbol Nowej Pragi – pierwszy murowany budynek w tej okolicy, ze względu na dekoracyjność fasad zwany pałacykiem;

- wybudowano go, razem z jeszcze jednym parterowym budynkiem, w latach 60. XIX w;

- znajdowały się w nim mieszkania na wynajem: 3-pokojowe z przedpokojem i kuchnią, 5-pokojowe z przedpokojem, kuchnią i dwoma wejściami, 10-pokojowe z kuchnią, dwoma paradnymi schodami od ulicy oraz wejściem od podwórza, trzema balkonami, werandą, stajnią, wozownią, piwnicą i wspólną górą, pralnią, maglem i łazienką wspólną dla wszystkich lokatorów;

- kolejność właścicieli po Ksawerym Konopackim: Magdalena z d. Mingin Kossowicz → rosyjski książę gen. Agafon Wachwachow → żydowski przedsiębiorca Michał Endelman → jego dzieci – Zundel vel Zygmunt Endelman, Frajdla vel Franciszka z Endelmanów Papierny oraz Arnod → Zundel i Frajdla → Szmul Lejzor Patronow → jego żona Genendla oraz piątka ich dzieci: Eja Mordka Hersz, Josef Aron, Ryfka Łaja, Bajla Maria i Brucha Idessa →  Gmina m.st. Warszawy;

- następnie budynek przeznaczono na cele oświatowe. W okresie stalinizmu funkcjonował w nim Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, który podlegał pod Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

- przed rozbiórką uratował go wpis do rejestru zabytków w 2005 r.

 

Ciekawostki o Ksawerym Konopackim:

- Konopacki często jest postrzegany przez pryzmat stworzonego przez siebie dzieła, czyli osady Konopacczyzna. Należący do niego teren, wraz z gruntami sąsiadującej z nim Kurakowszczyzny Joachima Kurakowskiego, prasa XIX-wieczna nazwała Nową Pragą;

- Ksawery Józef Konopacki przyszedł na świat 13 lipca 1813 roku we wsi Mieluny/Mejłuny (Meilūnai), w rejonie Birż (Biržai) na Litwie;

- miał liczne rodzeństwo: braci Hipolita Karola, Konstantyna Józefa, Józefa Bolesława Teofila oraz siostry Weronikę Teklę, Salomeę, Józefę, Klementynę i Paulinę;

- w latach 1834-1838 studiował na Wydziale Filozofii Imperatorskiego Uniwersytetu Moskiewskiego;

- po zakończeniu studiów został nauczycielem łaciny w gimnazjum w Jarosławiu, następnie języka rosyjskiego w III gimnazjum w Petersburgu. Bardzo szybko porzucił pracę w edukacji i już w 1840 roku został urzędnikiem Senatu w Petersburgu w randze sekretarza kolegialnego. Był odpowiedzialnym za sprawy cywilne. Tłumaczył również z języka polskiego. Oficjalnie pracował tam do 1845 roku;

- będąc urzędnikiem Senatu, zajmował się sprawami kupców petersburskich. Działalność Konopackiego nie zawsze była zgodna z prawem, jego nazwisko pojawiało się w sprawach pachnących skandalami finansowymi;

- pod koniec lat 50-tych XIX wieku przybył do Warszawy. Zaczął kupować dobra ziemskie, zaczynając od części Targówka.  Dzięki przedsiębiorczości Konopackiego Nowa Praga rozrosła się i stała się miejscem, w którym warto było ulokować kapitał. Prasa z okresu wspominała jego niepospolitą zdolność organizacyjną i wypowiadała się o Ksawerym Konopackim jedynie pozytywnie. Nazywała go również „mającym dobre dla miasta zamiary”;

- dwa razy zmieniał swoje wyznanie (z katolicyzmu przeszedł na prawosławie, a następnie na protestantyzm);

- Ksawery Konopacki wyprowadził się z Nowej Pragi na ul. Grzybowską 19, gdzie mieszkał do śmierci. Zmarł po ciężkiej chorobie 13 marca 1879. Miał 66 lat. Jego żona Laura Maria z Brock-Hanzen-Sommerfeld Konopacka umarła zaledwie 4 dni po nim, w wieku 49 lat. Małżonkowie nie dożyli przyłączenia Nowej Pragi do Warszawy. Ich ciała spoczęły na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie. Gdzie dokładnie znajdował się ich grób, nie wiadomo.

(Na podstawie tekstu Moniki Wesołowskiej, edukatorki i przewodniczki współpracującej z m.in. Muzeum Warszawskiej Pragi, od urodzenia związanej z Pragą Pólnoc)

 

„Projekt pn. »Modernizacja zabytkowego budynku Pałacyku Konopackiego i jego otoczenia w celu aktywizacji społecznej i gospodarczej warszawskiej Pragi« został dofinansowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020".